SILA-İ RAHİM
Sıla-i rahim, akrabalık bağlarını yaşatmayı, akrabaların birbirini ziyaret etmesini ve iyi ilişkiler kurmasını ifade etmektedir. Kuran-ı Kerim’de “Akrabalık bağlarının koparılmasından sakınılması” (Nisâ 1) emredilmektedir. Yaptığında kendisini cennete sokacak bir ameli soran sahabeye, Hz. Peygamber (s.a.s); “Allah’a ibadet edersin ve O’na hiçbir şeyi ortak koşmazsın. Namazı kılarsın, zekâtı verirsin, bir de sıla-i rahimi yerine getirirsin” (Müslim) buyurmuştur.
Peygamber Efendimiz’in bu kadar önemle üzerinde durduğu ve yapıldığı zaman Müslümanların cennete girmelerine sebep olacağını haber verdiği sıla-i rahim; her türlü hayır işlerinde akraba ve yakınların görülüp gözetilmesidir. Gerek ayetlerde ve gerekse hadislerde, namaz, zekât gibi farz ibadetlerin hemen ardından sıla-i rahimin zikredilmesi, İslam’daki önemini göstermektedir. Sıla-i rahimin terki, yani akraba ve yakınlarla olan ilginin kesilmesi, büyük günahlardan sayılmıştır.
Cuma hutbelerinin sonunda okunan ayet-i kerimede şöyle buyrulur: “Muhakkak ki Allah adaleti, ihsanı, akrabaya karşı cömert olmayı emreder; hayasızlığı, kötülüğü ve zorbalığı yasaklar. İşte Allah, aklınızı başınıza alasınız diye size böyle öğüt veriyor” (Nahl 90). Hz. Peygamber’in de bu konuda pek çok emir ve tavsiyeleri vardır: “Allah’a ve ahiret gününe iman eden kimse akrabasını görüp gözetsin” (Buhari, Müslim). “Akrabalık bağlarını kesip koparan kimse cennete giremez” (Buhari). “Yoksula yapılan sadaka bir sadakadır. Bu sadaka akrabaya yapılmışsa iki sadaka demektir. Biri sadaka, diğeri sıla-i rahimdir ki bu da sadaka sayılır” (Tirmizi).
Sahabeden biri Peygamberimiz’e gelerek, “Ey Allah’ın Resulü! Ben akrabamla ilişkilerimi sıcak tutmaya çalışıyorum, onlarsa beni arayıp sormuyorlar. Onlara iyilik ediyorum, onlar bana kötülük ediyorlar. Ben onlara yumuşak davranıyorum, onlar bana kaba davranıyorlar” dedi. Bunun üzerine Rasûlüllah, her şeye rağmen akrabalarına güzel davranmaya devam ettiği sürece Allah’ın yardımının kendisiyle olacağını müjdelemiştir. (bk. Müslim hadisi)
Başta anne-babalar olmak üzere bütün yakınlarıyla ilgilenmek, Rahman’ın merhametine ulaşmaya bir vesiledir. Anne ve babaların, eş ve evlatların gönlünü hoş tutmak; yakın-uzak akrabayla, komşularla ilişkileri ihmal etmemek gerekir. Hayatın koşuşturması içerisinde, farkında olmadan gönüller arasına duvar örmemek; uzakları yakın etmek için Ramazan’ın ve bayramın gölgesinde geçirdiğimiz şu günleri fırsat bilmek önemlidir. Unutmayalım ki asıl sıla-i rahim; sormayanı sorabilmektir, aramayanı arayabilmektir, gelmeyene gidebilmektir. Zira asıl yücelik, yalnızca iyiliğini gördüklerimize değil, görmediklerimize de iyilik edebilmektir.
Ziyaretler akrabalar arasındaki sevgi bağlarını güçlendirir, dargınlıkları sona erdirir. Sevinç ve üzüntülerin karşılıklı paylaşılmasına, sıkıntılara birlikte çareler aranmasına vesile olur. Özellikle yaşlılar, toplumda yalnız kalmadıkları, çevrelerinde kendilerini seven ve arayıp soran insanların bulunduğu inancı ile çok mutlu olurlar.
Sıla-i rahim konusunda dikkat edilecek hususlardan biri de şudur: İyilik, karşılık bekleyerek veya sadece görüp gözeten yakınlara değil; unutanlara ve akrabalık bağlarını koparanlara karşı da yapılmalıdır. “İyiliğe benzeri ile karşılık veren kişi, tam anlamıyla akrabasını görüp gözetmiş olmaz. Hakiki sıla, kişinin kendisi ile ilgiyi kesenleri görüp gözetmesidir” (Buhari) buyuran Peygamber’imizin bu hassas emri unutulmamalıdır.
Sıla-i rahim; hısım akrabayı ziyaret etmek ve onlarla görüşmek ve haberleşmek; alakayı devam ettirmek, akrabanın kusurlarını affetmektir. Sıla-i rahim, Kuran’ın emirlerinden biri olup Hz. Peygamber’in de ısrarla üzerinde durduğu ve bunu terk edenin cennete giremeyeceğini vurguladığı önemli bir konudur.
Bayram günlerinde insanlarımız arasında çok yoğun bir gidiş-geliş gerçekleşmektedir. Bayram kutlaması için telefon etmek veya mesaj göndermek, her ne kadar bayramlaşmanın yerini tam tutmasa da, yine de o kişiyi unutmadığımızı gösterir. Özellikle uzaklarda olanlar için çok kıymetli bir göstergedir.
Sıla-i Rahim, sadece bayramlarda değil, yıl boyu devam eden bir güzelliktir. Öncelikle akrabalara karşı talep edilmiş ise de; komşulara, dostlara, meslektaşlara, iş arkadaşlarına, din kardeşlerine ve her çeşit tanıdıklara karşı da bir görev borcudur. Borcumuzu ihmal etmeyelim ve kimsenin hakkını üzerimizde taşımayalım!
(Yararlanılan Kaynaklar: Diyanet Haber, Şâmil İslam Ansiklopedisi, İlçe Müftüsü Ahmet Demirel)
NOT: Tüm kardeşlerimizin Ramazan Bayramını en içten dileklerimle kutluyor, bizlerin ve sevdiklerimiz hakkında hayırlara vesile olmasını diliyorum. Bu özel günlerde, dirilerimizi ve ölülerimizi ihmal etmeyelim! Bayram ve kabir ziyaretiyle ilgili olarak, 01.05.2022 tarihinde bu sitede yayınlanan “Bayramlarımız” ve “Kabir Ziyareti” başlıklı yazılarımız okunabilir.
Hazırlayan: Bahtiyar Budak–Emekli Edebiyat Öğretmeni
