Bizden Haberler Son Dakika 

Beşikdüzü Oğuz’da Medrese Eğitimi Tarihi

Beşikdüzü’nün Oğuz beldesinde düzenli örgün eğitim yapılabilmesi için 20. yüzyılın ilk günlerinde köy sakinlerince medrese binası inşaatına başlandı. Öncülüğünü Kurtoğlu ailesinden Ali Kurt (1860-1916) Hocamızın yaptığı eğitim binası köylülerin yoğun destekleriyle tamamlandı. Medrese, bugünkü Oğuz Merkez Camiinin 250  metre güneybatısındaki bahçede kuruldu. Medrese binasının 2 katlı, 19 odalı ve yapının ortasının da üstü açık olduğunu son şahitler ifade etmişlerdir. 430 sayılı yasa gereği eğitimin zorunlu biçimde sonlanması üzerine, mevcut bina zamanla virane olmuştur. Tarla sahibinin toprağı yıldan yıla işlemesiyle son kalıntılar da ortadan kaybolmuştur.   Bulunduğu mahallin adı bugün de köylülerce medrese bahçesi olarak anılmaktadır.

Türkelli başta olmak üzere çevre köylerden özellikle Resullü, Dolanlı, Çakırlı ve Ören köylerinden öğrenciler medreseye devam etmişlerdir. Ali Kurt, medresenin hem kurucusu hem de ilk hocasıdır. Kendisi, tahsilinin son dönemini Tataristan’ın başkenti Kazan’ da ikmal etmiş olup İstanbul’da müderrislik yapabilir nitelikteki icazetnamesi de orada yazılmıştır.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Karadeniz’de yaşanan Rus işgali (1916) nedeniyle medresede eğitime ara verildi. Ali Kurt Hocamız aynı yıl Görele savunmasında şehit düştü. Rusların çekilmesinden sonra bugünkü Şarlı Mahallesi Kahyaoğulları ailesinden,  tasavvufi kollardan birinin de mürşidi olan Hacı Hafız Ali Kahyaoğlu (1875-1936) iki yıl kadar Oğuz medresesinde meccanen hocalık yaptı. Son olarak Akkese köyünden Kasım (Katırcı) Gökmen (1893-1966) Hocamız medresede 10 yıla yakın hizmet verdi. Ülkemizde yeni alfabeye geçilmesi üzerine Kasım Hocamız başka bir ilde eğitmen sıfatıyla resmi görev aldı.

Cumhuriyet döneminin başında yapılan yenilikler ve yasal düzenlemeler sonucu eğitim binası boşaltıldı. Medresenin eğitim ömrünün 30 yıl kadar olduğunu söyleyebiliriz. Eğitimi yarıda kalmış medrese öğrencilerine Oğuz ve çevresinde Hacı Hafız Efendi olarak bilinen Hafız Hacı Ali Uzunboy Hocamız (1872-1968) sahip çıktı. Daha önce hafızlık ve Arapça eğitimine başlayan talebelerine medresenin talebeleri de katıldı. Hacı Hafız Efendi, İstanbul Fatih’te bulunan Sultan 2. Bayezid Medresesinde tahsil gördü ve icazetnamesi Arapkirli Hüseyin Avni Efendi (1864-1954) tarafından 1907 yılında yazıldı. Yaşadığı dönemde evini ve serenderini okul yapan Hacı Hafız Efendi dini ilimlerdeki tedrisini vefatına kadar  aksatmadı.

Medresenin sürekli öğrencilerinden hafız adayı yediMehmet Oğuz’da ünlenmişlerdir. Bu yedi Mehmet ve medresede eğitim alan diğer öğrencilerden bir bölümü aşağıda listelenmiştir:      

  1. Hafız Mustafa COŞKUN (Kahyaoğlu) (1876-1946 / Resullü)
  2. Hafız Ali Hafız ÖZTÜRK (Bayrak) (1877-1938 / Türkelli)
  3. Mustafa ÖZTÜRK (1886-1963 / Türkelli)
  4. Abdurrahman TURAN (1894-1967 / Türkelli)
  5. Hafız Hasan KANDİLOĞLU (1896-1969 / Türkelli)
  6. Recep BALCI (1898-1928 / Ören Beldesi)
  7. Hafız Ahmet SAĞLAM (1900-1976 / Türkelli)
  8. Ali DİŞLİ (1901-1964 / Türkelli)
  9. Mehmet GÜRSOY (1901-1970 / Türkelli )
  10. Mehmet (Çavuş) YILMAZ (1901-1980 / Türkelli)
  11. Hafız Mehmet İPEK (1901-1982 / Türkelli)
  12. Hafız Mehmet DADANDI (1902-1964 / Resullü)
  13. Abdurrahman YAYLA (1902-1974 / Dolanlı )
  14. Mehmet DİŞLİ (1902-1982 / Türkelli)
  15. Hafız Mehmet TURAN (1903-1983 / Türkelli )
  16. Hafız Mehmet COŞTUR (1903-1984 / Ören Beldesi)
  17. Şaban BALCI (1904-1985 / Ören Beldesi)
  18. Mehmet KURT (1909-1980 / Türkelli)

6 asra yakın bir zamandan buyana bu topraklarda yaşayan Oğuzluların medrese tecrübelerinin, Osmanlı Devleti’nin son yıllarına damgasını vuran Tanzimat ve Islahat hareketlerine bir tepki olarak ortaya çıkmış olduğunu düşünmekteyim. Geçmiş uzun yüzyıllarda değil de 20. yüzyılın ilk günlerindeki bu eğitim girişimi ayrıca araştırılmaya değer bir konu olarak durmaktadır.

Oğuz’daki medrese ve öğrencileri hakkında elinde bilgi, belge ve fotoğraf bulunan kişiler varsa medrese eğitimi tarihine bir katkı amacıyla bizimle paylaşmalarını bekleriz.(Fotoğraf Alıntıdır)

İbrahim Demirci

Eğitimci-Yazar

En son Haberler