Besmele Ve Önemi

Besmele her hayrın, her bereketin başıdır. Besmelenin manası konusunda Nahl suresine bakalım: “Kuran okuduğun zaman, o kovulmuş şeytandan Allah’a sığın…” (Nahl 98) Bu ayete göre, Kuran okurken eûzu besmeleyi söylemek mecburiyetindeyiz; çünkü Allah’ın emridir.Namaz nasıl emirse, o da bir emirdir. Bunun manası; “taşla kovulmuş şeytandan Allah’a sığınırım” demektir. Kuran okurken araya şeytanın girmemesi; duyguları ve hisleri etkilememesi, okuyana vesvese vermemesi için Allah’a sığınırız. Yani Kuran’a girişte,
şeytandan uzaklaşmak ve Allah’a sığınmakla başlıyoruz. Ardından besmeleyi söylüyoruz.

Kuran’da, euzunun değil de, besmelenin tarihi çok eskiye dayanır. Nuh peygamber,geminin yürütülmesinin de, durmasının da Allah’ın adıyla olduğunu söylemiştir. (bk. Hûd 41)Süleyman peygamberin, Saba Melikesi Belkıs’a yazdığı mektupta besmeleyi kullandığını görüyoruz: “Mektup Süleyman’dandır, rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla başlamaktadır.”(Neml 30) ayet-i kerimesiyle Allahü Teâlâ, Süleyman peygamberin kullandığı besmeleyi,İbraniceden Arapçaya tercüme ediyor ve bize gönderiyor. Peygamber Efendimize, Hira mağarasında Cebrail gelerek; “Yaratan Rabbinin adı ile oku” dedi. (Alak 1) Demek ki,peygamberimize gelen besmele, daha önceki peygamberler tarafından da kullanılmış.

Besmeledeki “b” harfi “bağlanmak” anlamına gelir. Eûzu, Allah’a sığınmaktır; besmele ise, Allah’a bağlanmaktır. Yani Allah’ın adıyla, kudretiyle başlamaktır. Nasıl bir Allah? Rahman ve rahim olan; yani, “rahmetin ve merhametin kaynağı olan Allah’ın adıyla başlıyorum”demektir. Besmeleyi sadece Kuran okurken değil, tüm işlerimizde kullanmamız gerekir.Yemeğe başlarken, yatarken, otururken, kalkarken, evden çıkarken, işimize başlarken, kurban keserken, hanımlar çocuklarını emzirirken vb. besmeleyi söylemek gerekir.
(Kaynak: Prof. Dr.Bayraktar BAYRAKLI – 2015 yılı TV Programı)

Muhammediye kitabının yazarı Yazıcıoğlu Muhammed Efendi, Edirne ve Gelibolu civarında yaşamıştır. Bu muhterem zatın bir de Ahmed-i Bican olarak bilinen kardeşi vardır.Ahmed-i Bican, bir gün câmide vaaz ederken, camide bulunan ağabeyinin gülerek orayı terk ettiğini görür. Ağabeyinin bu hâlinden bir şey anlayamayan Ahmed-i Bican, akşam eve geldiği zaman olayı annesine anlatıp durumu öğrenmesini ister.

Anne, büyük oğluna durumu anlattığında şu cevabı alır: “Kardeşimin vaazına gülmedim,bir insanın sohbetini dinlemeye ne kadar melek gelirmiş; oturacak yer bulamıyorlar da birbirlerinin üzerine oturuyorlar. Onların hâli çok hoşuma gitti de ona tebessüm ettim.Meleklerden câmide oturacak yer kalmadığı için çıkıp gittim.”

Ahmed-i Bican, annesinin getirdiği bu cevaba çok müteessir oldu; “Ağabeyim melekleri görebiliyor da, ben niye göremiyorum. Bunu da ondan bir sorar mısın?” dedi. O güzide anne,büyük oğluna bunu da sordu; ama aldığı cevap kendisini şaşkına çevirdi: “Anneciğim, bu noksanlığı sen kendinde araman lâzım, sen benden daha iyi bilirsin.”

Şimdi düşünme sırası anneye gelmiştir. Uzun müddet tefekküre daldıktan sonra bunun sebebini şöyle açıklar: “Çocuklarıma abdestsiz ve besmelesiz süt emzirmedim. Bir gün, henüz kundakta olan Ahmet, ben namazda iken şiddetle ağlamaya başladı. Bu sırada evimizde bulunan komşu kadın, onu emzirmeye başladı. Namazı tamamlayıp çocuğu elinden aldım ama o biraz emmişti. Kadına abdestli olup olmadığını sorduğumda, abdestinin olmadığını söyledi. Çok üzüldüm, çünkü ben çocuklarımı hiç abdestsiz ve besmelesiz emzirmezdim.
Onun melekleri görmemesine sebep olsa olsa bu olmalı.” (Kaynak: Evliyalardan Nasihatler)

Süleyman Çelebi, “Mevlid” diye bildiğimiz “Vesiletü’n-Necat” adlı eserinin “Tevhid”bölümünde besmeleye genişçe yer vermiştir. Birkaç beyti şöyle:

“Allah adın zikr edelim evvelâ /Vacip oldur cümle işte her kula.” (Evvelâ Allah’ın adını analım. Herhangi bir işe başlamadan evvel her kulun Allah’ın adını anması vaciptir.)
“Allah adın her kim ol evvel ana / Her işi âsân ide Allah ana.” (Bir işe başlamadan evvel kim Allah’ın adını anarsa, Allah o kişinin her işini kendisine kolaylaştırır.)
“Bir kez Allah dese aşk ile lisan / Dökülür cümle günah misl-i hazan.” (İnsan bir defa aşk ile “Allah” derse, bütün günahları, sonbahar yaprakları gibi dökülür.)

1432 yılında, Edirne Sarayı’nda yeni doğan şehzadenin beşiğinin başında baba II. Murat Han, manevi izini sürüdüğü Hacı Bayramı Veli’den fetih için dua istiyordu. Veli, “Sultanım,İstanbul’un fethini siz de ben de göremeyeceğiz; ama bu beşikteki şehzade ve bir de bizim Köse görecek” diyordu. “Bizim Köse” dediği İstanbul’un manevi fatihi Akşemseddin Hazretleri idi. Bu manevi müjdeyi alan anne Hüma Hatun, vereceği eğitimin, evladının ilerideki adımlarını şekillendireceğinin farkındaydı. Besmele ile emzirmekte olduğu Fatih’i artık emzirmeye başlarken besmelenin yanında Yasin suresini de okur, beşiğini tekbir ve kelime-i tevhitlerle sallardı. “Ben senin beşiğini kelime-i tevhitle sallıyorum; sen de Bizans’ı sallayasın” diyerek bebeğiyle konuşuyordu… (Kaynak:Hanzade YÜCEL)

Hayatımızın her safhasında, her eyleminde besmeleyi ihmal etmemeliyiz. Önemli olan her işimizde olduğu gibi, besmele konusunda da samimi olmak gerekir. Yine bir kıssaya göre,hoca Cuma vaazında, besmelenin öneminden bahsederken; “samimi olarak bismillah diyerek yürürseniz, suya batmadan üzerinden bile geçebilirsiniz” der. Vaazı dinleyen cemaatten bir köylü, bir gün hocayı evine davet eder. Daveti kabul eden hocayla birlikte eve giderken, yol üzerindeki derenin sularının kabardığını görürler. Köylü, hocanın vaazını hatırlar ve “bismillah” diyerek karşı tarafa geçer. Hoca, suya girmeye cesaret edemez. Köylü şaşkındır;hocaya, vaazında söylediği sözü hatırlatır. Bunun üzerine hoca şöyle der: “Onu söyleyen dil bende, ama ona inanan kalp sende!” (Kaynak: Huzur İslâm’da)

Sonuç olarak; bir işe besmele ile başladığımızda, işin içine Allah’ı katıyoruz demektir.Allah, işin içine katıldığında ise, orada bereket olur; yapılacak iş kolaylaşır. Besmele, aynı zamanda Kuran’ın kalbi olarak tarif edilen Fatiha suresinin birinci ayetidir. Başka bir ifadeyle Kuran-ı Kerim’i açtığımızda ilk ayeti besmeledir.

Bahtiyar Budak Emekli Edebiyat Öğretmeni