Bizden Haberler Son Dakika 

Resullü Köyü Tarihinin Çeşme Kitabesinden Okunması

Beşikdüzü’nün Çakırlı, Dolanlı, Resullü ve Türkelli köyleri Oğuz köyleri olarak bilinmektedir. Bu köylerden Resullü köyünün tarihini Tepe Mahallesindeki çeşme kitabesinden yola çıkarak aydınlatmaya ve köyün kuruluş tarihi hakkında bir fikir verip vermediğini ortaya koymaya çalıştık.

Resullü köyü sınırları içinde dört tane tarihi çeşme bulunmaktadır:

  1. Buduğun Çeşmesi (bak, 1 numaralı fotoğraf)
  2. Çavuşuğun Çeşmesi (bak, 2 numaralı fotoğraf )
  3. Armutluk Çeşmesi (bak, 3 numaralı fotoğraf )
  4. Huşuduğun Çeşmesi (bak, 4 numaralı fotoğraf )

Buduğun Çeşmesi; Trabzon Valiliği İl Kültür Müdürlüğünce hazırlanan envanter çalışmasında (1) Resullü Köyü 1. çeşme olarak gösterilmiş ve çeşmenin yapılış tarihi 1820 olarak yazılmıştır.

Huşuduğun Çeşmesi ise Resullü köyü 2. çeşme olarak benzer özellikleriyle envantere dâhil edilmiştir. Köy kahvesinin ilerisindeki tarihi Karabuz (Çavuşuğun) çeşmesi ile Armutluk’ taki çeşme kayıt altına alınmamıştır. 1878-80’lerde yapılan köyün girişindeki Karanlık Köprü de envanterde yoktur.

Kitabın 84. sayfasında Buduğun çeşmesinin görünür özellikleriyle ilgili şu bilgiler yer almaktadır: Genişlik 2.27m., yükseklik 2.50 m., derinlik 90 cm. dir. Yöresel tarzda sivri kemerli olarak inşa edilmiştir. Kemere geçişi sağlayan ayaklar yekpare taştan olup kademeli silmelere sahiptir. Ortasında yuvarlak formlu su çanağı mevcuttur. Kemer nişinde olması gereken kitabe sağ yan duvara alınmıştır. Kemer içindeki kitabe yeri ise boştur. 29×30 cm. ebatlarında olan kitabenin üzerinde 4 satır yazı ve H. 1235 tarihi vardır. Su yalağı yoktur.

Budakoğlu Molla Süleyman Efendi ve oğulları tarafından tamir edilen çeşmenin Osmanlı dönemi Türkçesiyle yazılmış kitabesinin okunmadan işlem yapıldığı anlaşılmaktadır. Hem kitabe okunmamış, hem kitabenin fotoğrafı sayfaya konmamış hem de çeşmenin yapılış tarihi 1235/1820 olarak yanlış kaydedilmiştir. Çeşmenin kitabesi incelenmeden sadece metnin altındaki tarihe bakılarak kayda geçirilen çeşmenin yapılış tarihi üzülerek söyleyelim ki doğruyu yansıtmaktan çok uzaktır. Kitabedeki tarih çeşmenin yapılış tarihi değil, tamir ediliş tarihidir. Kitabenin latinize edilmiş metni şu şekildedir:

Sahibül hayrat Molla Süleyman’ın tamire ömrü vefa vermeyip oğulları pederinin ruhu için bu çeşmeyi tamir eyledi. Sene:1235” (2)

Kitabe, çeşmenin tamir ediliş tarihinde yazıldığına göre Molla Süleyman Efendi ve oğulları tarafından tamir edilen çeşmenin kesin yapılış tarihi bilinmemektedir.

Yaklaşık 100 yıl yaşayan Budakoğulları ailesinden Büyük Ebemiz Şerife Nene’nin (1888-1987) bildirmesine göre çeşme Büyük Ebe’nin hatırladığı dönemlerde tamir görmemiştir (3). 1960’lı yılların başında kaynağa bağlı su akarının (pöörek) yolu yeniden düzenlenmiş (4), 1985 yılında ise araba çarpması sonucu zarar gören saçaktaki kapak taşı Ali Budak amcamız tarafından aslına uygun olarak onarılmıştır (5).

1235/1820 yılındaki tamirden sonra 200 yılı aşkın bir süre sapasağlam ayakta kalan çeşmenin yapım tarihinin en az 50 ile 150 yıl öncesine uzandığını söylemek mümkündür. Adı geçen envanter çalışması kitabında Trabzon’un köy ve ilçelerinden 60 çeşmenin fotoğrafları ve görünür özellikleri kaydedilmiştir. Bunlar içinde Beşikdüzü Beşikdağ Mahallesi güzergâhındaki çeşme 1794, Vardallı Mahallesi çeşmesi 1795, Akçaabat Akçakale Tekke Mahallesi çeşmesi 1726 tarihlidir.

Bu durumda Budakoğulları ailesinden Molla Süleyman Efendi ve oğulları tarafından 1235/1820 yılında onarılan Resullü köyü Tepe Mahallesindeki çeşmenin, Trabzon’un köy ve ilçelerinden envantere geçmiş çeşmeler içinde en eskisi olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Doğu Karadeniz Kültür Envanteri Projesi kültürel varlıklar bölümünde de çeşmemiz hakkında bilgi ve kayıt mevcut değildir (6).

Köyün kuruluşuna ve tarihine ışık tutan çeşme kitabesinden hareketle Resullü köyündeki ilk yerleşmelerin 17. yüzyılın ilk yarısında, daha iyimser ihtimalle 16. yüzyılın son çeyreğinde başlamış olabileceğini varsaymak en tutarlı yaklaşım olarak görünmektedir. Oğuz merkez olmak üzere bölgedeki ilk yerleşimlere ışık tutması açısından da kitabenin tarihi değerine paha biçilemez.

Armutluk çeşmesinin hâlihazırdaki durumu yeniden incelenip değerlendirilmesi gerekir. Armutluk çeşmesinin Çeşmedüzü’ndeki çeşmeden de eski tarihlerde yapılmış olabileceğini düşünmekteyim. Konuyla ilgilenen hemşerilerimizin bildiklerini bizlerle paylaşmalarını bekleriz.

Kaynaklar:

  1. M. Reşat Sümerkan, İbrahim Okman, Kültür Varlıklarıyla Trabzon 1. Cilt, Köyler ve İlçeler, 1999, s. 84
  2. Hayrettin Deniz, Vakfıkebir Anadolu İmam Hatip Lisesi Müdürü.
  3. Ali Şakir Budak, Şerife Kırcı.
  4. Mesut Demirci.
  5. Ali Şakir Budak, Mustafa Kot.
  6. https://karadeniz.gov.tr/

İbrahim Demirci

Aralık 2021

En son Haberler

One Thought to “Resullü Köyü Tarihinin Çeşme Kitabesinden Okunması”

  1. yaşar demirci tarafından

    ceşme kitabesinde şöyle yaziyor.sahibul hayrat molla süleymanın tamiri ömrü yetmeyip oğulları pederin ruhu için yaptırmış hicri 1235 miladi 1819

Comments are closed.