RABBENÂ ÂTİNA VE RABBENAĞFİRLÎ DUALARI
“Rabbena âtinâ ve rabbenağfirlî” olarak bildiğimiz dualar; aslında birer ayettirler. Bu ayetler, mealen şöyledir: “İnsanlardan öyleleri de vardır ki, “Ey Rabbimiz! Bize bu dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver; bizi cehennem azabından koru” derler.” (Bakara 201). “Rabbimiz! Hesap kurulacağı gün beni, anamı, babamı ve müminleri bağışla!” (İbrahim 41).
Allah’tan doğru dilekte bulunanlar; hem bu dünyanın iyiliklerini, hem de ahiretin iyiliklerini isterler; cehennem azabından da korkarlar. Dünyadaki iyilik sağlık, rızık, huzur ve hayırlı işler; ahiretteki iyilik ise mağfiret, cennet ve Allah’ın rızasıdır.
“Rabbena âtinâ” duasının yer aldığı ayetten bir önceki ayette, sadece dünyalık isteyenlerin ahirette nasibi olmayacağı hatırlatılmış; bir sonraki ayette, dünya ve ahiret dengesini sağlayanların her ikisinde de karşılığını göreceği bildirilmiştir.
Hz. Peygamber (s.a.s.), ziyaretine gittiği hasta bir sahabeye, nasıl dua ettiğini sordu. Hasta, ahirette ne ile cezalandırılacaksa, onun kendisine bu dünyada verilmesini Allah’tan istediğini söyledi. Allah Rasûlü, böyle dememesi konusunda onu uyardı ve “Rabbimiz! Bize dünyada iyilik ver, ahirette de iyilik ver ve bizi cehennem azabından koru!” diye dua etmesini tavsiye etti. (bk. Müslim, Zikir 23).
Daha sonra bu dua, Müslümanların namazlarında okudukları dualardan birisi olarak ibadetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmiş; onların dünya ve ahiret dengesini korumalarına yönelik manevi bir destek olmuştur.
Rabbenağfirlî duasını okuyan kişi; kendisinin, anne-babasının ve tüm inananların hesap gününde bağışlanmasını istemektedir. Bu dua, günah işlendiğinde tövbe niyetiyle okunduğu gibi, kabir ziyaretlerinde de okunabilir.
Çok anlam yüklü olan “rabbenâ âtinâ ve rabbenağfirlî” duaları, namazların kıraatinde ayet olarak okunabileceği gibi; namazın son oturuşunda, salli ve barik dualarından hemen sonra okunup “birahmetike ya erhamerrahmin” diyerek selam verilmesi güzel olur. Namazdan sonra veya başka zamanlarda yapılan dualarda da okunabilirler.
“Rabbenağfirlî…” duası, Kuran’da bildirilen Hz. İbrahim’in dualarından biridir. Babası müşrik olan Hz. İbrahim’in yaptığı bu dua; “Müşriklerin cehennemlik oldukları müminler nezdinde açıklık kazandıktan sonra, akraba bile olsalar peygamber de müminler de onların bağışlanmalarını dileyemezler” (Tevbe 113) ayetiyle çelişir mi?
Bu sorunun cevabı, bir sonraki ayette verilmiştir: “İbrahim’in, babasının bağışlanması için yaptığı dua, sırf ona verdiği bir sözden ötürüydü. Ama onun bir Allah düşmanı olduğu kendisine belli olunca, ondan uzaklaştı…” (Tevbe 114).
Ayete göre; müşrikler için istiğfarda bulunma yasağı, onların şirk üzere öldüklerinin bilinmesi haliyle sınırlıdır. Kimin kâfir olarak öleceğini bilemediğimiz için, inançsız da olsa sağ olan bir kişinin hidayete ermesi ve bağışlanması için dua etmemizde bir sakınca yoktur. Zaten Allah Rasûlü de; imansız öleceğini varsayarak, hiçbir kimseyi Allah düşmanı olarak ilân etmemiştir.
(Yararlanılan Kaynak: TDV Kuran Yolu Tefsiri-Diyanet-Hadislerle İslâm)
Hazırlayan: Bahtiyar Budak-Emekli Edebiyat Öğretmeni
